De weg naar de grens ligt tussen de hoge groene bergen, met om elke berg weer een waterval. Ik ben toch maar op één van de hangbruggen gaan staan om van het uitzicht te genieten, ondanks dat de hoogte geen pleziertje was. Je kunt door de ijzeren brug naar beneden kijken, recht in de afgrond. Er zijn zelfs mensen die van de hangbrug af bungee jumpen. Nou, mij niet gezien. Bij de grens moest er eerst een uitschrijving voor Nepal geregeld worden, dit ging vrij vlot. Door de stromende regen kwam ik aan bij de Chinese douane. Tibet staat onder strenge controle van de Chinezen. De grenscontrole ging tot grote verbazing vrij gemakkelijk, al hebben ze mijn gehele backpack ondersteboven gehaald en alles er met geweld weer ingepropt. Een grote bende! Je mag namelijk geen foto's of informatie van de DL bij je hebben. Na 45 min zijn we allen de grens over gekomen en de bus ingestapt. Tashi, de Tibetaanse gids, zal onderweg veel vertellen over de cultuur. Gelukkig heb ik door de problemen met het groepspermit gister niet hoeven overnachten in Zhangmu, het regent daar namelijk al een aantal dagen keihard en veel winkels zijn gesloten. Een geluk bij een ongeluk kun je wel zeggen.

Over de Friendship highway zie je het landschap al langzaam veranderen van groene bergen naar dorre, besneeuwde bergtoppen. Tashi Delek Tibet (Hallo Tibet). We waren nog geen 15 minuten in Tibet en de Chinese politie kwam de bus al invallen voor paspoort- en handbagage controle. Het geeft me het gevoel dat ze willen laten zien dat ze er zijn en wij hun regels maar te accepteren hebben. In Zhangmu mocht er niet gelunched worden, dan maar meteen de berg op. De eerste Tibetaanse maaltijd die ik geprobeerd heb is Thukpa: een grote kom met noedels, groenten en bouillon. Het smaakt goed en het zout en vocht heb je hard nodig i.v.m. de hoogte. Je moet 3 à 4 liter water per dag drinken, naast thee en frisdrank. Van de 1200 m in Kathmandu reizen naar 3750 m in Nyalam binnen een dag. Veel mensen krijgen door deze snelle hoogtestijging last van hoogteziekte. Hoogteziekte is eigenlijk vochtophoping, wat voor problemen in de longen en hersenen kan zorgen. Je kunt het voorkomen door veel water te drinken zodat je bloed dunner blijft en het vocht zich niet gaat ophopen. De eerste symptonen zijn hoofdpijn, misselijkheid en slapeloosheid.

Ach ja, een paar uur later kwam de Chinese politie nog een keer binnenvallen voor controle. Ze willen echt overal zicht op hebben; ben je bij de vorige plaats weggegaan en waar ga je heen. De plaatsen op de groepspermit moeten overeenkomen met de plaatsen waar je daadwerkelijk heen gaat anders wordt je het land uitgestuurd. Overal langs de weg zijn er kleurrijke gebedsvlaggen te zien, om de Goden te wijzen op de plaats waar mensen hun vereren. Er zijn 2 verschillende gebedsvlaggen: één die boven de huizen worden gehangen en geluk met zich meebrengt én de ander met een spreuk voor de monniken. Gebedsvlaggen horen bij het Boeddhisme. Het grootste deel van de Tibetanen hangen het Boeddhisme aan. Boeddha betekent 'de verlichte'. Zodra je verlichting vindt, ben je een Boeddha. Iedereen heeft keuzevrijheid en niemand kan een ander vertellen wat hij/zij moet doen. Wij kunnen aan de wereld bijdragen door meer aan andere te denken en elkaar te helpen. Naar mijn mening is dit een mooie denkwijze. Ik kom de aankomende weken vast meer te weten over het Boeddhisme.

De busreis duurt wel erg lang als je om de 15 min moet stoppen voor het toilet. Mijn blaas is niet gewend om 3 à 4 liter vocht per dag te verwerken. Het is meteen duidelijk dat je je warm moet aankleden, het is er behoorlijk koud. De guest house in Nyalam heeft te weinig tweepersoonskamers, waardoor Nina, Floor, Anne, Julia (gids) en ik op een slaapzaal slapen. De stank in de wc's (gat in de grond) is niet te harden, er is geen douche en het is er ijskoud (rond het vriespunt). Het voelt net alsof je je op de camping bevindt met de toiletrol onder je armen en de vloer bij elke stap kraakt. Dit soort accommodaties horen er nu eenmaal bij als je reist. We hebben met z'n vijven in één bed gezellig een film gekeken. Legging, sokken, trui en thee zijn onmisbaar in Tibet, zelfs in bed.

13 mei

De helft van mijn reis zit er inmiddels al weer op. India duurde voor mijn gevoel veel langer dan slechts een week en Nepal is juist voorbij gevlogen. Hopelijk worden de aankomende weken in Tibet en China net zo fantastisch als India en Nepal.

Vanavond zullen we in Tingri slapen (hoogste overnachtingsplaats) op 4700 m hoogte. Twee medereizigers zijn vannacht al erg ziek geworden. Het zal vandaag alleen nog maar erger worden omdat de overnachting in Tingri erg hoog ligt en we ook nog eens zullen stoppen op de La Lung-pas op 5050 m hoogte. Gelukkig heeft de buschauffeur voor slagroomflessen gezorgd, gevuld met zuurstof, in geval van gebrek. Ik hoop dat ik gespaard blijf van de hoogteziekte.
Rijdend naar Tingri komen we veel typisch Tibetaanse huizen tegen. De huizen zijn in 3 protectional colours geschilderd:
Wit - god van de sympathie (over het hele huis)
Rood - god van de wijsheid (dak van het huis)
Zwart - god van de energie (ramen en deuren).
De eerste yaks zijn gespot. Een yak is een grote buffel die de bevolking gebruikt voor vlees, melk, vacht en vervoer. Ze hebben een dikke vacht voor het koude klimaat en zijn gesierd met rode pluimen aan hun oor om het kwaad weg te houden.

De La Lung-pas op 5050 m is schitterend. Het hoogste punt van deze pas is gemarkeerd door een grote poort omhuld door vele gekleurde gebedsvlaggetjes. De besneeuwde Himalaya toppen die zo dichtbij lijken te zijn geven me kippenvel, en dan niet van de kou maar van de adrenaline dat ik Tibet écht bereikt heb! Het is overal helder weer, zo'n mooie blauwe lucht heb ik al een tijd niet meer gezien. De Himalaya toppen zijn overal om me heen goed te zien, nog beter dan door het vliegtuigraam. Al had ik de vlucht boven de Himalaya zeker niet willen missen.
Tashi, Tibetaanse gids, vertelde dat er pas weer vanaf 1980 reconstructies aan de kloosters van start zijn gegaan. In de jaren ervoor zorgde niemand voor de kloosters en monniken omdat ze de Tibetaanse cultuur wilden vernietigen. Het aantal monniken stijgt sinds enkele jaren weer, er zijn nu zo'n 500 tot 600 monniken in Tibet. De meeste Tibetanen (voornamelijk de boeren) worden op 15 tot 17 jarige leeftijd door de ouders gedwongen om te trouwen. Ze krijgen dan meer familieleden in huis zodat het werken op de boerderij eenvoudiger wordt. De kinderen van de boeren kunnen geen goede studie krijgen. Zodra ze de basislessen gevolgd hebben, en al zijn ze hartstikke goed in de studie, worden ze teruggestuurd naar de boerderij om daar te werken voor de rest van hun leven. Het is sneu dat de kinderen geen keuze hebben.

Met de angst dat de Tibetaanse cultuur niet voort zou bestaan, heeft de veertiende DL zich op jonge leeftijd laten wegjagen. Hij is gevlucht naar India in 1950. De DL heeft de PL (Panchen) verplicht te blijven zodat er iemand de controle kon houden. De Tibetanen zijn aan de ene kant blij met de Chinese invloed vanwege de aanleg van spoorlijnen en goede wegen. Maar ze hebben nu geen vrijheid meer, ze leven hoe dat de Chinezen het willen. In de grotere steden in Tibet heb je al een nieuw stadsgedeelte waar voornamelijk Chinezen wonen. De Tibetanen zijn langzaam naar de oude stadsgedeeltes gedreven, waar de kloosters staan. De Tibetanen zijn blij met westerlingen zodat de aandacht voor hun cultuur blijft bestaan. Obama mag de DL ook niet openlijk ontvangen omdat het een bedreiging zal vormen voor China.
De opvolger van de huidige DL is al gekozen door de Chinese overheid, uiteraard met Chinese denkwijze en belangen. Je snapt dat dit dramatisch is voor de Tibetanen. Ik vraag me af hoelang het duurt voordat de Tibetaanse cultuur volledig is weggevaagd. De Tibetanen kun je qua uiterlijk en kleding gemakkelijk onderscheiden van de Chinezen. De Tibetaanse- en Chinese politie kunnen nauwelijks Engels spreken, laat staan de bevolking zelf. Lezen en luisteren is voor hun te leren maar de Engelse klanken kan een Chinees bijna niet uitspreken.

De guest house in Tingri is verre van primitief, al had ik dit wel verwacht. Ruime kamers, met 2 tweepersoonsbedden, een bad, eigen zit toilet, prachtig plafond en lampen sieren het kleine koude dorpje. Het zicht op de Himalaya komt er ook nog eens bij. Wat kun je je nog meer wensen?! In de restaurants staan varkensoren en neus op het menu, ik heb de 'snacks' voor vandaag toch maar overgeslagen haha.
De meeste dorpsbewoners houden er niet van als je foto's van ze maakt. Dit is jammer omdat zij nog typisch Tibetaanse kleding aanhebben. Op de markt, die bestaat uit maar liefs 3 kraampjes, kun je de vrouwen met originele kleding bekijken. Zij bekijken jou net zo verbaasd als jij hun. Op de weg ligt een dode hond en zo te zien ligt het arme dier er al een paar dagen. Waarom de mensen het niet opruimen is me een raadsel. De honden zien er onverzorgd uit, dit komt door de dikke vacht waar al het vuil in blijft hangen. In principe worden de honden hier beter verzorgd dan in India. De Boeddhisten geloven namelijk dat monniken die het in een vorig leven niet goed hebben gedaan, terugkomen als hond. Daarom worden honden door de bevolking verzorgd en zie je er ook veel lopen bij tempels.

's Avonds heb ik samen met de 3 meiden in één bed lekker knus een film gekeken. We hebben een grote kan met heet water op de kamer gevraagd. Na de film zijn Nina en ik naar onze kamer gelopen, door de kou in het pikkedonker. Het moment dat we buiten stapten, zagen we een prachtige sterrenhemel. Ik heb nog nooit zo veel sterren bij elkaar gezien, het is net alsof je ze bijna kunt aanraken. Zou de sterrenhemel morgen in Shigatse net zo mooi zijn als hier?